Zmiany wprowadzone nowelizacją KPK 1 lipca 2015 r. ułatwiają uchylenie mandatu przyjętego

Jak powszechnie wiadomo, zmiany wprowadzone nowelizacją poszczególnych ustawy w dniu 1 lipca 2015 r. przewidują znaczne przemodelowanie polskiego procesu karnego. Ograniczona została przede wszystkim rola sądu, a także została zwiększona kontradyktoryjność całego procesu karnego w ogólnym tego słowa znaczeniu.

Istotną kwestią, zapewne dla wielu kierowców jest fakt, czy wprowadzone zmiany wpłynęły w jakiś szczególny sposób na postępowanie o uchylenie mandatu karnego.

Otóż, artykuł 101 § 1 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia od dnia 1 lipca 2015 r. brzmi:

„Prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie albo na osobę, która nie podpisała mandatu karnego albo która nie ponosi odpowiedzialności za wykroczenie. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, albo z urzędu."

Istotnym jest też to, że ustawodawca dodał § 1a, zgodnie z którym:

"Prawomocny mandat karny podlega także uchyleniu w trybie określonym w § 1, jeżeli grzywnę nałożono wbrew zakazom określonym w art. 96 § 2. Podlega on również uchyleniu, gdy grzywnę nałożono w wysokości wyższej niż wynika to z art. 96 § 1–1b, z tym że w takim wypadku jedynie w części przekraczającej jej dopuszczalną wysokość.”

A także dodano § 4, który stanowi:

 "W razie uchylenia mandatu w wypadkach wskazanych w § 1 i 1a zdanie pierwsze, organ uprawniony do ścigania wykroczeń podejmuje ściganie na zasadach ogólnych, chyba że nastąpiło już przedawnienie karalności wykroczenia."

Co to zatem oznacza na gruncie wprowadzonych zmian?

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na ograniczenie roli sądu. Ustawodawca założył, iż należy ograniczyć dominującą rolę sądu w toku postępowania karnego – do tej pory sąd orzekający mógł brać aktywny udział w toku przeprowadzania wnioskowanych dowodów przez strony postępowania, a także „sam z siebie” mógł powoływać dowody. Po wprowadzonych nowelizacją zmianach, to strona postępowania ma przedstawić wszelkie dowody w sprawie, które przemawiają na jej korzyść. Rola sądu ograniczona została zatem do analizy przedstawionego przez strony (w tym przypadku – wnioskującego o uchylenie mandatu karnego) materiału dowodowego i wydania rozstrzygnięcia. Wszelkie dowody w sprawie, a właściwie ich powołanie będą spoczywać na stronach, biorących udział w procesie. Analogicznym jest, że wszelkie dowody, które nie zostaną wskazane na czas, zostaną pominięte i nie będą mogły stanowić podstawy rozstrzygnięcia. Dlatego też wnioskując o uchylenie mandatu karnego, istotnym będzie przedstawienie jak największej ilości dowodów potwierdzających stanowisko wnioskodawcy, a także zmierzające do wydania orzeczenia korzystnego dla owego wnioskodawcy. Stosownym będzie zatem dołączanie do wniosku o uchylenie np. instrukcji obsługi poszczególnych mierników prędkości, którymi posługują się funkcjonariusze Policji a także jednoznaczne wskazanie w treści wniosku, które ze wskazanych tez kwestionujemy. Tak więc im więcej dowodów, tym dla nas lepiej, bowiem na wsparcie sądu w kwestii ewentualnego powołania dowodów z urzędu już nie możemy liczyć.

Kolejną ważną zmianą, na gruncie postępowania o uchylenie mandatu karnego jest nowelizacja przepisu art. 393 § 3 kpk, czyli znaczne rozszerzenie możliwości przedłożenia w toku postępowania dowodów „prywatnych”, pozyskanych nie bezpośrednio na cele procesu. Mogą to być wszelkiego rodzaju ekspertyzy, opinie biegłych, wszelkie publikacje, doświadczenia i inne dowody, które będą popierać nasze tezy. Jest to dość istotna zmiana, bowiem wcześniej, sąd mógł nie dopuścić dowodu „prywatnego”, który nie został sporządzony akurat dla tego konkretnego postępowania. Daje to dość duże pole manewru jeśli chodzi o wszelkie ekspertyzy czy też doświadczenia przygotowywane np. w celu udowodnienia wadliwości danego urządzenia, a które następnie umieszczane są w Internecie, czy też na różnego rodzaju portalach. Jest to znaczące ułatwienie dla osoby wnioskującej o uchylenie mandatu karnego, która np. przyjęła mandat z niewiedzy i wobec braku niezbędnych pouczeń, a po „ochłonięciu” i zapoznaniu się z materiałem na ten temat zgromadzonym w Internecie, pozyskała dowody na potwierdzenie faktu, iż mandat został nałożony niezasadnie.

Bardzo ważnym jest też wskazanie, iż mandat można uchylić również w przypadku gdy „osoba nie ponosi odpowiedzialności za wykroczenie”. Wcześniej, wskazane było tylko iż mandat można uchylić jeśli został on nałożony za czyn, niebędący wykroczeniem. Tutaj, w całej rozciągłości można podnosić zarzuty wyłączające lub poddające w wątpliwość naszą odpowiedzialność za wykroczenie. Może to być np. okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę; gdy sprawca pozostaje w błędzie co do okoliczności stanowiących jego znamię czy też na skutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego. Jest to bardzo ważna zmiana w odniesieniu do możliwości ponoszenia odpowiedzialności za popełnienie danego wykroczenia. Nie zawsze jest tak, iż działanie sprawcy jest celowe i zawinione, w związku z czym, nie powinien on ponosić odpowiedzialności za ewentualne popełnienie czynu zabronionego, np. w następstwie właśnie pozostawania w błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca załóżmy winę. Pole manewru w możliwościach wnioskowania o uchylenie nałożonego mandatu karnego było przed nowelizacją procesu karnego dość ograniczone. Właściwie jedyną przesłanką jaka przemawiała za uchyleniem owego mandatu była możliwość uchylenia mandatu jeżeli został on nałożony za czyn, niebędący wykroczeniem. Nowelizując proces karny, ustawodawca wskazał większe możliwości w zakresie argumentacji dotyczącej zasadności uchylenia nałożonego na nas mandatu.

Reasumując, wprowadzone zmiany są korzystne dla osób wnioskujących o uchylenie mandatu. Jedyną rzeczą do której ewentualnie można się „przyczepić” jest znaczne ograniczenie roli sądu w zakresie postępowania dowodowego, bo wszelkie dowody w sprawie musimy powoływać sami – jeśli tego nie zrobimy, nie zostaną one powołane przez sąd (co może być uczynione naprawdę w bardzo wyjątkowych sytuacjach). Tak więc sporządzając wniosek o uchylenie mandatu karnego winien on być solidny, oparty na istotnych przesłankach uzasadniających jego celowość. Ciekawą zmianą jest rozszerzenie dopuszczalności dowodów prywatnych – szczególnie w dobie Internetu, gdzie możemy znaleźć wiele ciekawych doświadczeń i eksperymentów, które mogą być solidną podstawą do uchylenia mandatu karnego (np. biorąc pod uwagę naszą słynną Iskrę i mierzenie prędkości ściany). Rozszerzenie przesłanek dzięki którym można uchylić mandat karny jest również dużym plusem dla uczestnika postępowania, bowiem daje mu to możliwość anulowania nałożonego mandatu powołując się chociażby na błędne przekonanie wyłączające winę czy też biorąc pod uwagę chorobę psychiczną lub upośledzenie umysłowe.

Ten artykuł jest uaktualnieniem zasady uchylania mandatu przyjętego, opisanej tutaj:

http://anuluj-mandat.pl/blog/post/uchylamy-mandat-ktory-przyjelismy

Jeśli otrzymałeś mandat ale chcesz go uchylić to skorzystaj w ciągu 7 dni z naszych darmowych rad, lub zwróć się do naszych prawników 

http://anuluj-mandat.pl/advice

Zespół Prawny Anuluj-Mandat.pl (KK)