Mandat, odmowa przyjęcia, wezwanie i wyrok a punkty karne

Jest kluczowa różnica pomiędzy odmową przyjęcia mandatu wystawionego na gorącym uczynku, a obroną przed wezwaniem mandatowym z fotoradaru lub za złe parkowanie – to kwestia punktów karnych.

Odmowa przyjęcia mandatu przez kierowcę, którego wykroczenie zostało stwierdzone przez Policję albo inne służby na gorącym uczynku, a następnie skierowanie do Sądu wniosku o ukaranie nie uchroni sprawcy przed punktami karnymi.

Punkty karne bowiem nie są karą w myśl art. 18 kodeksu wykroczeń, ani środkiem karnym (art. 28 kw), więc Sąd nie nakłada ich w wyroku. Co nie oznacza, że ich nie ma.

Tu stosuje się bowiem przepisy Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego: 

§ 2. 1. Do ewidencji wpisuje się kierowcę, który kierując pojazdem silnikowym lub motorowerem, dopuścił się naruszenia przepisów ruchu drogowego, zwanego dalej „naruszeniem”. (…) Wpis (tymczasowy) punktów karnych następuje bez względu na odmowę przyjęcia mandatu.

§ 4. 1. Wpisu ostatecznego do ewidencji dokonuje się, jeżeli naruszenie zostało stwierdzone prawomocnym: wyrokiem sądu, postanowieniem sądu o warunkowym umorzeniu postępowania, mandatem karnym albo orzeczeniem organu orzekającego w sprawie o naruszenie w postępowaniu dyscyplinarnym.

2. Przed wydaniem rozstrzygnięcia, o którym mowa w ust. 1, do ewidencji wprowadza się, niezwłocznie po ujawnieniu naruszenia, wpis tymczasowy. Wpis tymczasowy zawiera informację o liczbie punktów, które zostaną ostatecznie przypisane w przypadku potwierdzenia naruszenia tym rozstrzygnięciem.

3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio wobec osoby podlegającej ewidencji, która w chwili dopuszczenia się naruszenia nie ukończyła 17 lat, jeżeli czyn podlega postępowaniu przed sądem rodzinnym.

4. Wpis tymczasowy staje się wpisem ostatecznym po stwierdzeniu naruszenia rozstrzygnięciem, o którym mowa w ust. 1. (…) § 5. 1. Organ prowadzący ewidencję usuwa z ewidencji wpis tymczasowy, o którym mowa w § 4 ust. 2, jeżeli w postępowaniu w sprawie o naruszenie prowadzonym przez właściwy organ:

1)   zastosowano art. 41 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń  W stosunku do sprawcy czynu można poprzestać na zastosowaniu pouczenia, zwróceniu uwagi, ostrzeżeniu lub na zastosowaniu innych środków oddziaływania wychowawczego

2) osoba, której dotyczy wpis, została uniewinniona od zarzutu popełnienia naruszenia prawomocnym orzeczeniem;

3)   stwierdzono, że:

a) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających   podejrzenie jego popełnienia,

b) czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego,

c) nastąpiło przedawnienie karalności,

d) osoba, której dotyczył wpis, zmarła.

2. Organ prowadzący ewidencję usuwa z ewidencji wpis ostateczny, jeżeli nastąpiło zatarcie ukarania (skazania) lub osoba wpisana do ewidencji zmarła.

3. Organ wydający postanowienie o odmowie wszczęcia lub umorzeniu postępowania powiadamia o tym fakcie 

W omawianym Rozporządzeniu znajduje się załącznik nr 1 – wykaz naruszeń przepisów ruchu drogowego i liczba punktów odpowiadająca tym naruszeniom, a w nim podstawa prawna z ustawy prawo o ruchu drogowym i kodeksu wykroczeń oraz liczba punktów karnych za dane wykroczenie (niżej przykłady)

Wyjaśnijmy teraz z języka prawniczego na nasze:

Nieprzyjęty mandat na gorącym uczynku

W Rozporządzeniu dotyczącym punktów karnych jest mowa o kierowcy, jako sprawcy wykroczenia drogowego, a więc wpis tymczasowy punktów karnych ma zastosowanie tylko wtedy, gdy osoba kierowcy (sprawcy) nie ulega wątpliwości, co ma miejsce  tylko przy mandatach wręczanych kierowcy na gorącym uczynku dot. wykroczeń drogowych.

Gdy odmawiamy przyjęcia takiego mandatu i bronimy się przed sądem, punkty karne cały czas nad nami „wiszą”. W momencie, gdy przegrywamy i wyrok staje się prawomocny (czyli przyszedł wyrok nakazowy i nie złożyliśmy sprzeciwu w terminie, lub przyszedł wyrok zaoczny i nie złożyliśmy sprzeciwu ew. apelacji w terminie, przegraliśmy sprawę w I instancji i nie złożyliśmy wniosku o uzasadnienie i apelacji w terminie, przegraliśmy sprawę w II Instancji) punkty z tymczasowych stają się prawomocne czyli ich wpis staje się ostateczny, z datą popełnienia wykroczenia.

W przypadku, gdy wniosek do sądu nigdy nie trafia i postępowanie mandatowe się przedawnia (organ ma 1 rok od czynu na złożenie od chwili czynu), gdy zostajemy uniewinnieni, lub gdy następuje inne niż warunkowe umorzenie postępowania (np. z powodu przedawnienia karania – 2 lata od czynu, braku uprawnionego oskarżyciela publicznego, braku znamion czynu zabronionego, lub zaistnienia innych przypadków zawartych w art. 5 kodeksu postepowania w sprawach o wykroczenia [kpw]) organ mandatowy ma obowiązek usunąć z ewidencji wpis tymczasowy o punktach karnych.

Jeśli tego nie zrobi a został prawidłowo powiadomiony przez sąd o okoliczności skutkującej usunięciem wpisu tymczasowego lub gdy sam powinien umorzyć postępowanie przedawnione (z urzędu lub na wniosek podejrzanego) to jest podejrzenie popełnienia przez niego przestępstwa niedopełnienia obowiązków z art. 231 kk.

Wbrew twierdzeniom niektórych Straży Miejskich tymczasowy wpis o punktach karnych nie jest prawomocny i nie może być podstawą do nałożenia jakichkolwiek restrykcji na ukaranego, który odmówił przyjęcia mandatu. Do czasu prawomocnego wyjaśnienia sprawy organ nie ma prawa wnosić o skierowanie ukaranego na badanie kwalifikacji do kierowanie pojazdem czy wnioskowanie o odebranie uprawnień (zabranie prawa jazdy) – jeśli to zrobi w takim trybie to należy się odwoływać i złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa nadużycia władzy przez funkcjonariuszy z art. 231 kk, urzędowego poświadczenia nieprawdy z art. 271 kk, lub nawet tworzenie fałszywych dowodów z art. 235 kk.

Punkty karne a fotoradary

Kwestia tymczasowego wpisu punktów karnych nie ma zastosowania w przypadku wezwań z fotoradarów. Ani bowiem wezwania alternatywne (słynne quizy) ani wezwania do stawienia się w charakterze podejrzanego („osoby co do której istnieje uzasadnione podejrzenie…”) lub świadka, ani wezwanie do wskazania osoby której powierzyliśmy pojazd nie są mandatem w rozumieniu art. 97 par. 1 pkt 3) kpw ponieważ musi zaistnieć wpierw warunek ustalenia kierowcy, którego sprawstwo wykroczenia drogowego nie ulega wątpliwości.

Samo wysłanie wezwania alternatywnego zakwestionowanego przez Trybunał Konstytucyjny czy innego wezwania nie jest więc podstawą do umieszczenia osoby wzywanej w rejestrze tymczasowym punktów karnych. By to zrobić, organ mandatowy musi najpierw zgodnie z art. 54 kpw przeprowadzić postepowanie wyjaśniające i zakończyć je takim zgromadzeniem materiału dowodowego, że sprawca wykroczenia drogowego, a więc kierowca, który popełnił czyn zabroniony nie będzie ulegał wątpliwości, bo tylko wtedy będzie mógł temu kierowcy wręczyć (nadesłać) mandat karny kredytowy lub zaoczny, wraz z pouczeniem o prawie do odmowy jego przyjęcia. I dopiero w chwili wręczenia mandatu karnego (zwrotka potwierdzająca odbiór mandatu) organ może wpisać punkty karne do rejestru tymczasowego.

Jeśli przyjmiemy mandat karny kredytowy, czyli nie złożymy odmowy jego przyjęcia w terminie 7 dni, lub gdy opłacimy mandat karny zaoczny nasz wpis w rejestrze punktów karnych przestanie być tymczasowy a stanie się ostateczny, ze wszelkimi konsekwencjami, z datą wykroczenia drogowego.

Jeśli odmówimy przyjęcia mandatu kredytowego lub nie opłacimy grzywny z mandatu zaocznego, punkty będą już w rejestrze tymczasowym ale tam zostaną do czasu przedawnienia postepowania wyjaśniającego (1 rok) lub rozstrzygnięcia sprawy sądowej. Potem odpowiednio albo wpis tymczasowy zostanie usunięty z rejestru punktów karnych albo stanie się ostateczny.

UWAGA: Niestety przyznanie się na oświadczeniu nadesłanym wraz z bezprawnym wezwaniem do popełnienia wykroczenia drogowego i deklaracja, że zgadzamy się na przyjęcie mandatu wraz z punktami karnymi może być podstawą do dokonania wpisu tymczasowego punktów karnych nawet bez przysłania mandatu. Organ bowiem wtedy stwierdza, że ustalił kierowcę i dokonuje wpisu zgodnie z § 2. 1. Rozporządzenia, o którym pisaliśmy na początku. 

NIE JEST TO JEDNAK WPIS OSTATECZNY I PRAWOMOCNY

Na razie bowiem przyznaliśmy się tylko, że byliśmy kierowcą, natomiast nie otrzymaliśmy jeszcze mandatu (kary), a jego wręczenie i przyjęcie przez nas, lub prawomocne skazanie nas przez sąd (albo umorzenie warunkowe) są wymogiem prawnym by wpis tymczasowy o punktach karnych stał się ostateczny i mógł wywołać niekorzystne dla nas skutki prawne (sumowanie, odebranie prawa jazdy).

Należy tu podkreślić dwie sprawy:

Nie ma kodeksowej możliwości byśmy w sposób wiążący dla nas i organu wyrazili zgodę na przyjęcie mandatu karnego w charakterze promesy, czyli przed jego wręczeniem. A tego od nas często wymagają Straże Miejskie, Gminne i GITD. Co oznacza, że nawet, gdy taką zgodę podpisaliśmy to wciąż mandat karny musi nam zostać doręczony i wciąż mamy prawo po jego doręczeniu odmówić jego przyjęcia. 

Pomimo wcześniej wyrażonej zgody, jeśli otrzymamy mandat karny i odmówimy jego przyjęcia, organ nie ma prawa zmienić wpisu tymczasowego o punktach karnych na wpis ostateczny bez rozstrzygnięcia sądowego.

Czyli:

ABY PUNKTY KARNE BYŁY PRAWOMOCNE (czyli wpis w rejestrze stał się ostateczny) NIE WYSTARCZY NASZE PRZYZNANIE SIĘ NA WEZWANIU ALE MUSI BYĆ DORĘCZONY NAM MANDAT KARNY, KTÓREGO PRZYJĘCIA NIE ODMÓWIMY (Kredytowy) LUB KTÓRY OPŁACIMY W TERMINIE 7 DNI (kredytowy i zaoczny).

BEZ DORĘCZENIA I PRZYJĘCIA MANDATU ZA WYKROCZENIE DROGOWE ORGAN NIE MA PRAWA SUMOWAĆ PUNKTÓW KARNYCH.

Bez przyjęcia mandatu karnego pomimo pouczenia o prawie do odmowy w momencie jego wręczenia nie ma prawomocnego zakończenia postępowania mandatowego ustaleniem i ukaraniem kierowcy. Zwłaszcza, że przyznanie się na bezprawnym wezwaniu wcale nie musi oznaczać, że przyznający się był kierowcą, może wszak chronić kierowcę – klamka zapada dopiero w momencie zakończenia postepowania. Natomiast jeśli mandatu nie przyjęliśmy lub nie został nam nigdy przysłany a nie było w ciągu roku wniosku o ukaranie do sądu i w ciągu 2 lat od czynu prawomocnego wyroku skazującego za wykroczenie (lub warunkowego umorzenia po ustaleniu naszej winy) także organ nie ma prawa, by zmieniać wpis tymczasowy w rejestrze punktów karnych na ostateczny.

Jeżeli cos takiego zrobią, należy się odwoływać domagając się potwierdzenia doręczenia nam mandatu lub otrzymania informacji z sądu o ukaraniu nas, a jeśli nam nie przedstawia tej dokumentacji lub nie zareagują należy zawiadomić prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 231 kk (przekroczenie uprawnień) i art. 271 kk (poświadczenie nieprawdy przez funkcjonariusza państwowego).

Jeżeli natomiast nie wypełnialiśmy i nie wysyłaliśmy żadnych bezprawnych oświadczeń, przysyłanych przez organy mandatowe wraz z wezwaniem, czyli nie reagowaliśmy, a tym bardziej gdy broniliśmy się umiejętnie korzystając z wniosku o umorzenie aktualnego postępowania mandatowego ORGAN NIE MA ŻADNYCH PODSTAW PRAWNYCH, BY UMIEŚCIĆ NAS REJESTRZE PUNKTÓW KARNYCH, NAWET WPISEM TYMCZASOWYM !!! Nie wiedzą bowiem kto był kierowcą.

Taki wpis tymczasowy mogą dopiero dokonać gdy przeprowadzą prawidłowe postepowanie wyjaśniające zakończone doręczeniem nam mandatu karnego za wykroczenie drogowe lub składając wniosek o ukaranie do sądu za wykroczenie drogowe. Analogicznie, punkty karne staną się prawomocne dopiero po przyjęciu przez nas mandatu karnego (brak odmowy przyjęcia w terminie, lub opłacenie mandatu zaocznego w terminie) albo w momencie uprawomocnienia się niekorzystnego dla nas wyroku sądowego.

Mandat za parkowanie wystawiony pod naszą nieobecność

Jeżeli otrzymujemy wezwanie w sprawie nieprawidłowego parkowania, w sytuacji stwierdzenia tego faktu pod nieobecność kierowcy sytuacja jest identyczna jak przy wezwaniach z fotoradarów, tyle że na ukaranie nas mandatem (doręczenie mandatu) organ nie ma 180 dni jak przy fotoradarze ale tylko 90. Póki jest tylko wezwanie, nie ma naszego przyznania i doręczenia mandatu – nie ma punktów karnych nawet wpisanych tymczasowo do rejestru. Póki nie ma przyjęcia mandatu za parkowanie ani niekorzystnego wyroku sądowego za parkowanie punktów się nie sumuje, bo nie są prawomocne, czyli umieszone ostatecznie w rejestrze.

Ciekawa jest natomiast sytuacja, gdy przychodzimy do samochodu i tam dorywa nas funkcjonariusz z mandatami (Policjant, Strażnik).

Jeśli odmówimy przyjęcia mandatu zaprzeczając, że to my byliśmy kierowcą, który źle zaparkował pojazd (mógł to robić ktoś inny, np. ktoś z domowników, my tylko przyszliśmy by nim odjechać) funkcjonariusz nie ma prawa przypisać nam punktów nawet wpisem tymczasowym do rejestru, nie ustalił bowiem kierowcy, a tylko kierowca może punkty otrzymać. Dalej sprawa się toczy więc dokładnie jak przy złym parkowaniu stwierdzonym pod nieobecność sprawcy.

Natomiast, gdy odmówimy przyjęcia mandatu przyznając się że byliśmy kierowcą, ale twierdząc na przykład, że parkowanie było prawidłowe, to nasze dane znajdą się we wpisie tymczasowym w rejestrze punktów karnych do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez właściwy sąd.

Uchylenie mandatu karnego

Zgodnie z art. 101 kodeksu postepowania w sprawach o wykroczenia mamy prawo w ciągu 7 dni od przyjęcia mandatu karnego złożyć wniosek do sądu o jego uchylenie z tego względu, iż nie było czynu zabronionego.

W takim przypadku jednak, jako że mandat przyjęliśmy, punkty karne będą liczone w rejestrze ostatecznym do czasu, aż sąd mandat uchyli. Może więc się zdarzyć, że zostaną nam odebrane uprawnienia (prawo jazdy ze wszelkimi kategoriami) ze względu na przekroczenie dopuszczalnego limitów punktów karnych jeszcze zanim sąd wypowie się w naszej sprawie – i będzie to postepowanie prawidłowe. Można co najwyżej wnosić o zawieszenie postepowania administracyjnego dotyczącego pozbawienia nas uprawnień, lub skierowania na egzamin dodatkowy, do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. Ale nie muszą się na to godzić.

Sprawa o „niewskazanie” a punkty

Zarzut odpowiedzialności za wykroczenie z art. 96 par. 3 kw za niewskazanie komu jako właściciel lub użytkownik powierzyliśmy pojazd w momencie dokonania wykroczenia drogowego nie jest zagrożony punktami karnymi. Do ewidencji punktów karnych jest bowiem wpisywany tylko kierowca, który dokonał wykroczenia drogowego. Zarzut „niewskazania” nie jest stawiany kierowcy, a wykroczenie z art. 96 par. 3 kw nie jest wykroczeniem drogowym.

Punktów karnych rzecz jasna także nie będzie jeśli sąd skarze nas za wykroczenie inne niż wykroczenie drogowe, czyli nie jako kierowcę.

Podsumujmy zatem:

Punkty karne otrzymuje tylko kierowca, którego sprawstwo wykroczenia drogowego nie ulega wątpliwości, czyli gdy zostanie złapany na gorącym uczynku lub przyzna się, że kierował. Wpis do rejestru punktów karnych może nastąpić nawet gdy kierowca odmówi przyjęcia mandatu.

Póki sprawa nie jest zakończona prawomocnie na niekorzyść kierowcy, jest on w rejestrze punktów karnych ale pod wpisem tymczasowym, z datą czynu, nie wywołującym jednak konsekwencji administracyjnych.

Co nie chroni nas przed nadużyciami: http://anuluj-mandat.pl/blog/post/egzekucja-kasy-i-zabranie-prawa-jazdy-bez-doreczenia-mandatu

By wpis punktów karnych z tymczasowego zmienił się na ostateczny musi nastąpić zakończenie postepowania mandatowego przez przyjęcie mandatu lub opłacenie w terminie 7 dni mandatu zaocznego, albo zakończenie postępowania o wykroczenie niekorzystnym dla kierowcy prawomocnym wyrokiem sądu, w którym jego wina w popełnieniu wykroczenia drogowego zostanie stwierdzona.

Sąd nie musi stwierdzać ilości punktów, by zostały one wymierzone ale sąd musi zawiadomić organ o wyroku skazującym, a jeśli tego nie zrobi (co czasem się zdarza) lub organ zaniedba zainteresowanie sprawą kierowca może nigdy nie trafić do ostatecznego rejestru punktów karnych.

Jeśli obywatel nie otrzymał i nie przyjął otrzymanego mandatu za wykroczenie drogowe lub nie został ukarany prawomocnym wyrokiem jako kierowca odpowiedzialny za wykroczenie drogowe ORGAN NIE MA PRAWA SUMOWAĆ PUNKTÓW KARNYCH czyli umieszczać je we wpisie ostatecznym, oraz wywodzić z nich żadnych konsekwencji dla kierowcy.

Jeżeli organ nalicza punkty karne wraz z konsekwencjami administracyjnymi bez doręczenia mandatu i wyroku skazującego (np. tylko na podstawie pisemnego przyznania się wzywanego w sprawie z fotoradaru lub za złe parkowanie stwierdzone pod nieobecność kierowcy) popełnia błąd, który musi naprawić albo przestępstwo – warto więc zawiadomić prokuraturę, gdy nasza skarga nie przynosi skutku.

Przyjęcie mandatu powoduje, że punkty karne są prawomocne nawet, gdy wystąpiliśmy potem do sądu o jego uchylenie. Zarzut wykroczenia z art. 96 par. 3 kw nie obciąża podejrzanego punktami karnymi, bo tyczy się on właściciela lub użytkownika samochodu nie kierowcy.

Jak wynika z powyższego warto przy najmniejszych wątpliwościach co do popełnienia wykroczenia, a zwłaszcza jego sprawcy bronić się i nie przyjmować mandatu.

To nam muszą udowodnić winę nie my swoją niewinność i tylko udowodniona wina za wykroczenie drogowe wiąże się z umieszczeniem w rejestrze punktów karnych.

www.Anuluj-Mandat.pl pomaga skutecznie się bronić, tylko z nas korzystać. Jesteśmy jedyną organizacją, która może się pochwalić 90% umorzeń już na etapie przedsądowym, ponad 250 wygranymi sprawami sądowymi (wiele wyroków znajdziecie na tym blogu oraz na innych naszych stronach), nasze dokumenty są sprawdzone, a naszego Użytkownika nigdy nie zostawiamy bez wsparcia.

Pamiętajmy: domniemanie niewinności obowiązuje także w sprawach wykroczeń zgodnie z art. 5 par. 1 kpk w związku z art. 8 kpw, a wszelkie wątpliwości muszą być rozpatrywane na korzyść obwinionego - art. 5 par. 2 kpk.

UWAGA: nie każde wykroczenie może byc ukarane mandatem, niektóre wymagają wyroku sądu i nie każde wykroczenie drogowe jest obciążane punktami karnymi. Jako dowód poniższy taryfikator:

http://anuluj-mandat.pl/blog/post/zaostrzony-taryfikator-mandatow-obowiazujacy-w-2016